Page 59 - Tạp chí Năng lượng Mới số 206

chồng mình cùng đứa em chia nhau ra kể về cách đi tìm ươi, người không quen
để tìm, một ngày nếu may mắn thì thu về cứ nghĩ là khó thấy, nhưng thực chất rất
cũng được kha khá. Dù sao đi lượm hạt dễ nhận biết bởi có điểm rất đặc biệt. Lá
ươi cũng đỡ vất vả và mang về thu nhập ươi như một cánh buồm màu vàng nhạt,
cao hơn khi đi bóc vỏ cây keo. Nhưng khi bay trên không như cánh quạt giúp
mấy năm mới có một lần, một lần lại chỉ hạt bay xa hơn, khi rơi xuống đất lại như
kéo dài đâu chừng 2 tháng, nên ai cũng vỏ ốc, che chắn cho hạt ở bên dưới. Hạt
tranh thủ”, chị Hồ Thị Mít (xã Khâm Đức, ươi là chỉ cần gặp nước sẽ lập tức phình
TP Đà Nẵng) cho biết. to, tan rã, do vậy nếu không có chiếc
Những người lượm ươi có khi vượt lá che chắn, hạt ươi sẽ không còn. Cho
hơn 100km để tìm về những cánh rừng nên chỉ cần thấy những chiếc lá còn úp
già. Hành lý của họ là thức ăn nhanh, xuống, lật lên là thấy hạt ngay.
ít gạo, cá khô… đủ để có thể bám trụ
qua nhiều ngày. “Cây ươi chín rộ rất dễ Nỗ lực giữ rừng ươi
nhận biết bằng mắt thường bởi khi đó,
lá sẽ khô vàng lại, ép sát với hạt ươi tạo Cây ươi mọc nhiều ở cánh rừng dọc
nên một màu nâu cánh gián. Đứng ở bìa đường Hồ Chí Minh hay Quốc lộ 14D
rừng vẫn có thể nhận biết được. Vì thế, chạy qua địa phận các huyện Phước
chúng tôi cứ đi xe dọc theo đường Hồ Chí Sơn, Nam Giang (Quảng Nam cũ). Đến
Minh, thấy cây nào đã chín thì để xe bên mùa ươi chín, hàng nghìn người đổ về
lề đường rồi luồn sâu vào rừng để tìm”, đây lượm ươi, gây áp lực không nhỏ cho Lực lượng chức năng lập chốt chặn, kiểm soát
anh Nguyễn Hữu Thức (xã Quế Phước, chính quyền địa phương trong công tác người dân ra vào rừng trong mùa ươi
TP Đà Nẵng) cho hay. bảo vệ rừng. Nếu phát hiện ai hái những hạt xanh
Nhóm của anh Thức có chừng 10 Nhiều năm trước, người ta đùa nhau cũng sẽ bị xử lý”, ông Hồng cho hay.
người đùm theo thức ăn, võng và một ít rằng: ươi bay, nhưng là bay gốc. Có nghĩa Ông Lê Quang Tính, Phó Giám đốc
đồ dùng cá nhân rồi lên đường tìm ươi. là họ sẵn sàng đốn hạ cả gốc cây ươi Ban Quản lý rừng phòng hộ Phước Sơn
“Từ nhà lên tới đây cũng hơn 100km, hàng trăm năm tuổi chỉ để thu về mấy (TP Đà Nẵng) cho biết, những ngày qua,
phải đem theo thức ăn để ở lại. Hồi trước, chục ký hạt ươi. Cũng từ đó, chính quyền đơn vị cắt cử lực lượng túc trực tại các
quê mình là huyện Nông Sơn (Quảng địa phương cùng các ban quản lý rừng chốt để kiểm soát người dân ra vào
Nam cũ) cũng có nhiều lắm, nhưng bị trên địa bàn phải căng sức để hạn chế rừng. “Người dân sẽ được tạo điều kiện
cưa gốc, giờ mất sạch rồi nên phải tìm việc chặt gốc ươi, cành ươi. vào rừng tìm nhặt ươi bay, nhưng không
qua phía cánh huyện Nam Giang và Ông Đinh Văn Hồng, Giám đốc Vườn được mang theo dao rựa hay các dụng
Phước Sơn (Quảng Nam cũ) để tìm”, ông quốc gia Sông Thanh (TP Đà Nẵng) cho cụ có thể tác động đến cây ươi. Những
Huỳnh Văn Đức (xã Quế Phước, TP Đà biết, để ngăn chặn tình trạng chặt gốc, việc làm gây tổn hại đến cây ươi nếu bị
Nẵng) chia sẻ. chặt nhánh cây ươi, lực lượng chức năng phát hiện cũng sẽ bị xử phạt nặng”, ông
Trong nhóm có những người cả nhà phải kiểm tra, giám sát chặt chẽ ngay từ Tính nói.
đều đi lượm ươi như gia đình anh Hồ Văn khâu vào rừng. “Thường thì đầu mỗi Việc kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ cây
Hà. “Nhà có hai vợ chồng với 4 đứa con cánh rừng đều có điểm chốt Người ươi còn được các ngành chức
đều đi cả. Đứa nhỏ nhất 7 tuổi, đang nghỉ kiểm tra. Ai mang rựa năng địa phương siết chặt
hè nên cũng theo các anh chị đi tìm hạt hay cưa vào rừng dân miền núi từ đầu ra của hạt ươi.
ươi. Hai vợ chồng mình một cánh, mấy đều bị tịch thu. Khi thường gọi vui hạt Theo đó, những cơ sở
đứa nhỏ cánh khác. Hẹn nhau cỡ 3 giờ lượm ươi trở về ươi là “yến sào của núi thu mua chỉ được
chiều thì xuống núi, vì trên này thường cũng phải trải rừng” vì vị thanh mát, sần mua hạt ươi khô,
hay có mưa giông”, anh Hà vừa cười vừa qua một lần sật như tổ yến. Với nhiều công màu sẫm, tuyệt
nuốt vội nắm cơm với ít cá khô. Anh Hà kiểm soát nữa. dụng như thanh nhiệt, hỗ trợ đối không thu
mua hạt ươi đang
tiêu hóa, giảm ho, ươi trở thành còn xanh ngắt.
loại hạt có giá trị kinh tế cao. Hạt ươi xanh có
Bởi vậy, đến mùa ươi chín, nghĩa là những hạt
người dân khắp nơi lại chưa chín, bị chặt và
đổ về vùng núi để hái khi đang còn non.
Mùa ươi bay chỉ kéo
lượm hạt. dài 2 tháng, nhưng để giữ
được những cánh rừng ươi xanh
tốt, cần cả một quá trình gìn giữ lâu dài,
bền bỉ. Những nỗ lực kiểm soát, bảo vệ
của chính quyền và các ban quản lý
Người dân tập trung rừng đã góp phần hạn chế tình trạng
thành từng nhóm
đi sâu vào cánh rừng chặt phá, giúp người dân vừa mưu sinh,
để tìm hạt ươi vừa biết trân trọng nguồn “lộc rừng”.

NĂNG LƯỢNG MỚI Số 206 (12-8-2025) 59