Page 60 - Tạp chí Năng lượng Mới số 203

mắm, đi cùng một đời dân Việt. Vậy mà Mạch nguồn cất cánh nước mắm, trong số đó có 54 hộ tham
phận nước mắm sao quá lênh đênh? Chuyện về thứ nước được kết tinh từ gia vào Hội Làng nghề nước mắm
Câu hỏi như sóng thúc vỗ liên hồi. cá cơm, hạt muối trắng ngần và cái tâm truyền thống.
Nhiều năm trở lại, người ta hay dùng “bất nhị”, thấm đẫm mồ hôi mặn như Anh Bùi Thanh Phú, truyền nhân
từ “nước chấm”, hàm cả nước mắm nước biển, chắt chiu suốt năm tháng đời thứ 5 của làng nghề nước mắm
truyền trống trong đó. Nhưng điều mới thành một giọt vàng sóng sánh, Nam Ô vang danh Hương Làng Cổ còn
này phải rạch ròi, bởi “nước chấm” là đong đầy khúc tự tình dân tộc. Người ta khá trẻ, chính nghề làm thứ nước chấm
khái niệm chung cho nhiều loại, gồm nói nước mắm truyền thống đánh thức “quốc hồn quốc túy” giúp anh trở thành
cả nước mắm công nghiệp - thứ không “vị trăm năm” chẳng sai chút nào. Mà Nông dân Việt Nam xuất sắc 2023. Với
sinh ra từ quy trình truyền thống, nên cái “trăm năm” ấy, đâu phải để đo đếm diện tích xưởng sản xuất mắm rộng
không thể gọi là nước mắm đúng nghĩa. bằng thời gian, mà là cách gọi khái quát 500m , mỗi năm anh Phú xuất bán
2
Năm 2016, một “cơn bão” không cho một chiều dài lịch sử đằng đẵng, khoảng 25.000 lít nước mắm nhĩ, với giá
từ biển đã quất quay sấp ngửa những gắn liền với những thác ghềnh tồn tại trung bình 80.000 đồng/lít, đạt doanh
làng nghề làm nước mắm truyền thống của dân tộc. Nó góp một nhánh nhỏ vào thu hơn 2 tỉ đồng/năm, tạo việc làm cho
từ Bắc chí Nam. Nhưng nước mắm cây phổ hệ lớn của gia tài ẩm thực Việt. hơn 10 lao động và thu mua sản phẩm
truyền thống còn đó, sao có thể để nó Những giọt nước mắm không chỉ cho 5 hộ dân tại địa phương. Hiện anh
bị lãng quên, lép vế dần và dè chừng đánh thức nồng nàn hương vị Việt Phú đang triển khai hiệu quả mô hình
tan biến trong cơn bão nước mắm công trên mỗi mâm cơm, mà còn vượt trùng phát triển nghề mắm truyền thống kết
nghiệp cùng nỗi hoài nghi vô căn cớ? dương, để bạn bè năm châu biết tên hợp du lịch trải nghiệm, giúp Nam Ô
Dạo ấy, nhiều làng nước mắm mà ngưỡng mộ. Những đứa con của không chỉ là nơi sản xuất mắm mà còn
truyền thống chơi vơi điệu buồn như làng biển kế thừa và phát triển những là điểm đến văn hóa thú vị, góp phần
nước mắt mẹ nhìn đàn con bất lực phương pháp sản xuất truyền thống đưa nước mắm Nam Ô trở thành món
trước bão giông. Sau cú “va chạm”, hàng trăm năm, kết hợp với công nghệ quà du lịch theo chân du khách đến mọi
nước mắm phải mặc thêm chiếc áo và tiêu chuẩn quản lý chất lượng hiện vùng miền trong và ngoài nước.
“truyền thống” để phân biệt với nước đại để tạo ra một sản phẩm nước mắm Từ giọt nồng trăm năm, giờ vẫn quy
mắm “công nghiệp”. Người làng buồn, truyền thống, vừa giữ đúng vị, vừa đồng trình truyền thống, nhưng đưa công
đàn cá cơm than cũng buồn và giọt nhất về chất lượng, kiểm soát được vệ nghệ hiện đại vào kiểm soát để cho ra
nước mắm mặn mòi nức tiếng bao sinh an toàn thực phẩm, sản xuất đóng giọt nước mắm tinh chất thơm ngon,
đời thấm nỗi buồn muôn thuở. Bởi chai theo dây chuyền hiện đại và sẵn tạo việc làm cho nhiều lao động địa
mắm công nghiệp đóng chai đầy ra sàng hội nhập vào thị trường thế giới. phương, góp phần phát triển kinh tế
đó. Người tiêu dùng từng quay lưng, Xứ nắng gió làm nước mắm bây giờ vùng, động lực tạo ra sự liên kết chuỗi
nhưng rồi nghiệm ra, nước mắm có những tên tuổi nổi tiếng như Hương những cơ sở nhỏ, những hộ gia đình sản
truyền thống là thứ không cần tuyên Làng Cổ, Bà Hoa, Dì Sáu, Dì Nhứt, Bình xuất nước mắm truyền thống, nâng cao
bố. Tự mình quyến luyến, phải lòng, Minh, Ô Long, Trần Ngọc Vinh, Bà Cử, Bà hiệu quả kinh tế đối với ngành nghề sản
như bao người vẫn biết ơn chén cơm Siêng, Bà Lự, Bảy Tri, Hải Hiệp, Hai Liên, xuất nước mắm. Rồi từ đó vượt trùng
đầu đời có vị nước mắm nuôi thân, Bảy Ngưng, Hồng Hương... Hiện nay, dương sang Mỹ, sang châu Âu, châu Úc...
nào dễ lãng quên. làng nghề mắm Nam Ô còn 92 hộ làm

Cá cơm và hạt muối làm ra giọt nước màu
hổ phách sóng sánh đi cùng một đời dân Việt
Mỗi chum mắm được ghi rõ ngày tháng năm bắt đầu ủ và độ đạm của nước mắm
60 NĂNG LƯỢNG MỚI Số 203 (24-6-2025)