Page 47 - Tạp chí Năng lượng Mới số 207

đổi electron, tạo ra điện tích trong mây. Do làm việc đến nơi an toàn. Cơn giông thường
phần lớn điện tích tồn tại trong đám mây kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và
nên hầu hết sét xuất hiện giữa các đám di chuyển với vận tốc 40km/giờ. Khi đang
mây. Khi điện tích trong mây đạt đến mức ở nơi không an toàn, cần phải để ý đến các
rất lớn, nó có thể gây ra sự tích tụ điện tích dấu hiệu của giông như mây đen, không
trái dấu trên mặt đất, tạo điều kiện cho tia khí lạnh, gió.
sét từ mây đánh xuống. Trong trường hợp không kịp chạy tìm
Khi phóng điện, tia sét có thể di chuyển nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không dùng
với tốc độ 36.000 km/giờ và tác động trong cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu
phạm vi 8km với nhiệt độ lên đến 27.700 vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật
độ C (nóng hơn 5 lần bề mặt của mặt trời), dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào
gây chết người hoặc bị thương hay hư hại sắt... Tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có Việt Nam mỗi năm
tài sản... Sét thường xuất hiện trước, trong, cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí hứng chịu khoảng
thậm chí cả sau cơn mưa. Giới nghiên cứu cây thấp. Người ở vị trí càng thấp càng tốt, hai triệu cú sét.
vẫn chưa biết chính xác điều gì thúc đẩy đứng xa các vật cao, ra ngay khỏi những
sét đánh. nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Tần suất sét nhiều
Sét có thể xảy ra bất cứ thời gian nào Các vùng đỉnh núi hay sườn núi nhô cao hơn ở vùng núi,
tồn tại những điều kiện hình thành giông cũng rất nguy hiểm. trung du phía Bắc
bão như độ ẩm, khí quyển bất ổn và có Đối với các vật có bề mặt kim loại như và đồng bằng Nam
không khí bốc lên. Sét tập trung theo mùa. xe buýt, tàu hỏa, ôtô... nếu không nhô người Bộ. Ở vùng núi, cây
Phần lớn sét ở Mỹ dồn vào tháng 6, 7 hoặc ra ngoài và không chạm đến vỏ bọc thì vẫn to dẫn điện tốt nên
8. Hơn 60% lượng sét trong năm thường an toàn. Ngược lại đối với các ô tô, tàu thủy
giáng xuống trong 3 tháng đó. Sét ít phổ để hở hay không có vỏ bọc kim loại lại tiềm giảm nguy hiểm,
biến hơn vào mùa đông, nhưng vẫn có thể ẩn nguy hiểm. Sau khi nghe thấy tiếng sét trong khi trung du
xuất hiện (chiếm khoảng 2% lượng sét hằng cuối cùng khoảng 30 phút mới nên trở lại và đồng bằng ít cây,
năm). Các bang Texas, Florida, Oklahoma, làm việc bình thường. người và gia súc dễ
Louisiana và Mississippi là những bang Có thể nói, phòng tránh trước khi có bị sét đánh. Vì vậy,
dẫn đầu nước Mỹ về tổng số lần sét đánh. sấm sét luôn là biện pháp bảo đảm an toàn phòng tránh trước
Theo Hội Địa lý Quốc gia Mỹ National hiệu quả nhất. Và mỗi người nên trang bị
Geographic, hằng năm trên thế giới có kiến thức sơ cứu cho người bị sét đánh sấm sét là biện
khoảng 250.000 người bị sét đánh và hàng nhằm ứng phó kịp thời khi trường hợp xấu pháp an toàn nhất.
chục nghìn người trong số đó thiệt mạng. nhất xảy ra.
Những người sống sót cũng bị tổn thương
sức khỏe nghiêm trọng.
Ở Việt Nam, sét thường xuất hiện trong
các cơn giông mùa hè. Theo nghiên cứu của
Viện Vật lý địa cầu, Việt Nam nằm ở tâm
giông châu Á - một trong ba tâm giông trên
thế giới, có hoạt động giông sét mạnh. Mùa
giông ở Việt Nam tương đối dài, số ngày
giông trung bình 100 ngày mỗi năm và số
giờ giông trung bình là 250 giờ một năm.
Mỗi năm, Việt Nam hứng chịu tới hai
triệu cú sét. Tần suất sét lớn hơn ở vùng núi,
vùng trung du phía Bắc và đồng bằng Nam
Bộ. Ở vùng núi, tuy sét xuất hiện nhiều hơn
nhưng lại ít gây nguy hiểm vì có nhiều cây
to là những vật dẫn điện tốt. Vùng trung du
và đồng bằng có ít cây xanh nên người và
gia súc dễ bị sét đánh trúng. Chính vì thế,
phòng tránh trước khi có sấm sét luôn là
biện pháp bảo đảm an toàn hiệu quả nhất.
Người dân cần luôn theo dõi tin dự báo
thời tiết trước khi tham gia các hoạt động Việt Nam nằm ở tâm giông châu Á - một trong ba tâm giông
trên thế giới, có hoạt động giông sét mạnh
ngoài trời. Phải tính được thời gian từ chỗ
NĂNG LƯỢNG MỚI Số 207 (26-8-2025) 47