Page 61 - Tạp chí Năng lượng Mới số 204

ruột, chôn theo tư thế thẳng đứng, trong Thân hộp hình chữ nhật. Ở các mép
lòng có nhiều than tro của loại than củi cạnh được gò với kỹ thuật cao. Xung quanh
đen, to và xốp. Lẫn trong đám than tro này thân hộp trang trí băng hoa sen cách điệu.
là một hộp hình chữ nhật bằng đồng còn Những bông sen cách điệu này được bố cục
khá nguyên vẹn, bên ngoài đã gỉ sét. Ban theo dải, tạo thành một khung chữ nhật.
đầu các nhà khảo cổ định để nguyên trạng Giữa lòng các ô trống là mặt phẳng.
để phục vụ công tác trưng bày, song một Nối liền giữa nắp hộp và thân hộp là
góc hộp đồng bị vỡ, hé lộ một hộp kim loại một đường gờ mỏng được tán nhỏ, dài, rồi
bên trong có màu vàng. Khi mở ra, các nhà uốn theo gờ trong của thân hộp. Sau đó
khảo cổ khẳng định đã tìm thấy một hộp xá người thợ kim hoàn hàn nó vào thân tạo
lợi của Đức Phật. Hồ sơ đề nghị công nhận nên đường gờ mép, liên kết nắp với thân
Bảo vật quốc gia lưu tại Cục Di sản Văn hóa thành một hộp hoàn chỉnh.
cho thấy nhiều điều thú vị. Trong lòng hộp có khoảng 1/3 là than
tro. Trên bề mặt lớp than tro có hai nửa
hình tròn màu trắng đục, trong và mỏng
như vỏ trứng gà. Đó chính là xá lợi. Theo
sách “Pháp uyển châu lâm” do pháp sư Đạo
Thế, tự Huyền Uẩn soạn vào đời Đường
(Trung Quốc) chia xá lợi thành các loại: Xá
lợi xương có màu trắng, xá lợi thịt có màu
đỏ, xá lợi tóc có màu đen. Dựa theo cách
phân biệt này thì hai viên xá lợi ở Tháp Việc phát hiện
Nhạn thuộc xá lợi xương. hộp đựng xá lợi
Hiện trạng: Nguyên, pa-tin dầy, xung trong lòng Tháp
quanh thân hộp có một số chỗ bị bong tróc. Nhạn góp thêm
Niên đại khoảng thế kỷ VII. Niên đại tư liệu xác nhận
này xuất phát từ viên gạch xây tháp Nhạn rằng, xá lợi đã có
có khắc dòng chữ “Trinh Quán lục niên”, là
niên hiệu Trinh Quán năm thứ sáu (năm mặt tại Việt Nam
632). Đây cũng là niên đại tháp Nhạn được nói chung, Nghệ
xây dựng, nơi hộp xá lợi được tìm thấy An nói riêng từ
trong quá trình khai quật năm 1985-1986. khá sớm, qua đó
Hiện vật gốc độc bản, đây là hộp xá lợi hé mở tín hiệu
có chất liệu, kiểu dáng, hoa văn lần đầu được minh chứng
tiên tìm thấy ở Việt Nam. Hộp được chế tạo
đơn chiếc. Kiểu hộp này rất gần gũi với hộp bằng vật chất của
đựng xá lợi bằng sơn mài phát hiện ở Miến Phật giáo buổi
Điện có niên đại khoảng thế kỷ VIII-IX. đầu ở xứ Nghệ.
Hiện vật có hình thức độc đáo, hộp
đựng xá lợi không chỉ có giá trị văn hóa,
Cung rước xá lợi Đức Phật về chùa Quán Sứ tín ngưỡng, tâm linh mà còn là một tác
phẩm nghệ thuật độc đáo. Hộp có hình chữ
Tên hiện vật (tên gọi phổ thông): Hộp nhật, không giống với hình bảo tháp mà
đựng xá lợi tháp Nhạn. chúng ta thường thấy. Từng chi tiết hoa văn
Tên đơn vị - cá nhân lưu giữ hiện vật: được người thợ chế tác một cách tinh xảo,
Bảo tàng tỉnh Nghệ An. tỉ mỉ. Phần nắp hộp được người thợ uốn
2734
Số đăng ký: . cong như hình mui thuyền, gờ nắp có mái
BTNA
KL.758
Chất liệu chính: Kim loại màu vàng. chườm ra khỏi thân hộp, quanh mặt nắp
Kích thước: Dài: 8cm; Rộng: 5cm; Cao: trang trí dải hoa 6 cánh nở, xòe đều, bố trí
5,5cm. theo khung hình chữ nhật. Phần thân hộp
Trọng lượng: 200 gram. trang trí băng hoa sen nối tiếp nhau, kết
Miêu tả: Hộp đựng xá lợi hình chữ nhật, thành diềm quanh thân hộp. Điều đặc biệt
được chia làm hai phần: nắp hộp và thân là người thợ kim hoàn đã chế tác hộp đựng
hộp. xá lợi từ phương pháp tán, dập, gò nguội.
Nắp hộp hình chữ nhật. Ở bốn rìa cạnh Hiện vật có giá trị đặc biệt, việc phát
của nắp hơi lõm xuống, nhìn tựa như mái hiện hộp đựng xá lợi trong lòng Tháp Nhạn
nhà. Xung quanh đỉnh nắp hộp có băng góp thêm tư liệu xác nhận rằng, xá lợi đã
trang trí văn hoa cúc tròn 6 cánh nhỏ. có mặt tại Việt Nam nói chung, Nghệ An

NĂNG LƯỢNG MỚI Số 204 (8-7-2025) 61