Page 29 - Tạp chí Năng lương Mới số 201

Nhiều công ty công nghệ lớn ở Mỹ muốn
mua điện từ các nhà máy hạt nhân để đáp
ứng nhu cầu năng lượng phát triển AI

Tính đến đầu năm 2025, tổng số
lò phản ứng hoạt động tại Mỹ dừng
ở con số 93; tổng công suất lắp đặt
khoảng 95-100 GW, trong đó tỷ lệ đóng
góp vào hệ thống lưới điện quốc gia
đạt khoảng 19%.
Sản lượng điện hạt nhân hằng năm
của Mỹ đạt xấp xỉ 770 TWh (cao nhất thế
giới). Tuy nhiên, phần lớn các lò phản
ứng đã hoạt động trên 40 năm, nhiều lò
đang xin gia hạn đến 60 năm hoặc thậm
chí 80 năm. Điều này đặt ra bài toán khó
về công tác bảo trì, nâng cấp và bảo đảm
an toàn dài hạn. Một số nhà máy
Mỹ vẫn đang đối mặt với nguy cơ ngừng
là quốc gia hoạt động sớm do không cạnh
dẫn đầu thế giới tranh nổi với khí tự nhiên
giá rẻ và năng lượng tái tạo
Trong khi Trung Quốc đang xây về sản lượng điện được trợ giá.
dựng hơn 20 lò phản ứng mới và đầu tư ứng truyền thống. hạt nhân, nhưng vai
mạnh vào công nghệ hạt nhân thế hệ NuScale Power trò đó đang bị thách Khẳng định vị thế
IV, Mỹ lại gặp nhiều khó khăn trong mở là công ty đầu tiên thức bởi sự trỗi dậy
rộng quy mô. Điển hình là Dự án Vogtle được Ủy ban Điều của các đối thủ Để giải quyết thực trạng
Units 3 và 4 tại bang Georgia, vốn là hai tiết Hạt nhân Mỹ kể trên, Chính phủ Mỹ đã
lò phản ứng hạt nhân mới đầu tiên được (NRC) cấp phép thiết kế mới. thúc đẩy các chính sách hỗ
xây dựng ở Mỹ trong hơn 30 năm qua. SMRs vào năm 2020. Dự trợ, bao gồm ban hành Đạo luật
Mặc dù lò số 3 đã đi vào vận hành năm án đầu tiên dự kiến triển khai tại Idaho Inflation Reduction Act (IRA) năm 2022,
2023 và lò số 4 dự kiến hoạt động năm nhưng đã bị hủy vào năm 2023 do chi trong đó cấp tín dụng thuế cho điện hạt
2024, dự án này bị đội vốn gấp đôi và trễ phí và thiếu nhà đầu tư, cho thấy dù nhân không phát thải. Ngoài ra, Mỹ tài
tiến độ hơn một thập niên - làm dấy lên tiềm năng, SMRs vẫn đối mặt với khó trợ hàng tỉ USD cho nghiên cứu, phát
nghi ngờ về khả năng Mỹ có thể phục hồi khăn thực tiễn. triển SMRs và lò phản ứng tiên tiến,
lại thời hoàng kim của điện hạt nhân. Trong khi đó, Dự án TerraPower cũng như thúc đẩy hợp tác công - tư
Như vậy, dù vẫn giữ vai trò dẫn đầu (được tỉ phú Bill Gates hậu thuẫn) đang nhằm bảo đảm chuỗi cung ứng và đào
về quy mô, nhưng nếu không có bước phát triển lò phản ứng Natrium, sử dụng tạo nhân lực.
chuyển mình rõ rệt, Mỹ có nguy cơ đánh natri lỏng làm chất làm mát. Dự án đầu Thực tế cho thấy, Mỹ vẫn là quốc gia
mất vị thế chiến lược vào tay các quốc tiên đặt tại Wyoming, dự kiến hoàn dẫn đầu thế giới về sản lượng điện hạt
gia như Trung Quốc, Nga và Ấn Độ trong thành vào đầu những năm 2030. nhân, nhưng vai trò đó đang bị thách
vài thập niên tới. Công nghệ lò phản ứng thế hệ IV thức bởi sự trỗi dậy của các đối thủ mới.
cũng được nhiều công ty Mỹ lựa chọn Trong bối cảnh thế giới chuyển dịch sang
Các công nghệ mới nghiên cứu và thử nghiệm. Các loại năng lượng sạch và trung hòa carbon,
lò này được thiết kế để tăng hiệu suất điện hạt nhân được kỳ vọng là nguồn
Để vượt qua những thách thức về chi nhiên liệu, giảm chất thải phóng xạ và có năng lượng “nền tảng” ổn định và ít phát
phí, thời gian thi công và tính linh hoạt, khả năng hoạt động an toàn hơn. Có thể thải. Tuy nhiên, sự phục hưng của điện
Mỹ đang chuyển hướng sang các công kể đến: Lò phản ứng muối nóng chảy; Lò hạt nhân tại Mỹ sẽ phụ thuộc vào 3 yếu
nghệ lò phản ứng module nhỏ (Small phản ứng nhanh natri; Lò phản ứng khí tố then chốt: công nghệ mới, chính sách
Modular Reactors - SMRs) và lò phản nhiệt độ cao. hỗ trợ và niềm tin công chúng.
ứng tiên tiến (Advanced Reactors). Mặc dù còn đang trong giai đoạn Nếu tận dụng được thế mạnh khoa
SMRs được thiết kế để có công suất “tìm đường”, những công nghệ này vẫn học công nghệ và khắc phục được các
nhỏ hơn (thường dưới 300 MW), dễ sản thể hiện rõ định hướng lâu dài của Mỹ rào cản hiện hữu, Mỹ hoàn toàn có thể
xuất hàng loạt, vận hành và có thể triển nhằm làm mới mô hình năng lượng hạt duy trì vai trò là người dẫn đường trong
khai linh hoạt hơn so với các lò phản nhân truyền thống. kỷ nguyên điện hạt nhân thế kỷ XXI.

NĂNG LƯỢNG MỚI Số 201 (27-5-2025) 29